Kaplica cmentarna-pomnik upamiętniający bitwę pod Radzyminem 1920 roku
Bitwa pod Radzyminem – jedna z bitew stoczonych podczas kontrofensywy Wojska Polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Historia
Ostateczny atak wojsk bolszewickich na stolicę Polski rozpoczął się 12 sierpnia atakiem na Radzymin, 23 kilometry na wschód od Warszawy. Początkowe sukcesy ataku skłoniły Józefa Piłsudskiego do przyspieszenia wykonania planu obrony w ciągu 24 godzin.
Pierwsza faza bitwy rozpoczęła się 13 sierpnia frontalnym atakiem Armii Czerwonej na przyczółek na Pradze. W czasie krwawych walk Radzymin kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. W rezultacie wszystkie zagraniczne placówki dyplomatyczne oprócz brytyjskiej i watykańskiej opuściły Warszawę. 14 sierpnia Radzymin został zdobyty przez bolszewików, co załamało linie obronne 5 Armii generała Sikorskiego, których zadaniem była obrona północnej strony Warszawy. 5 Armia była zmuszona do walki z trzema armiami bolszewików naraz. Była to 3, 4 oraz 15 Armia. Obszar Modlin został wzmocniony nowymi rezerwami, m. in. 18 Dywizją Piechoty gen. Franciszka Krajowskiego, dzięki czemu 5 Armia utrzymała się do świtu.
W tym samym czasie polska 1 Armia gen. Franciszka Latinika opierała się bezpośredniemu atakowi sześciu bolszewickich dywizji. Zmagania o kontrole nad Radzyminem zmusiły dowódcę polskiego północnego frontu, gen. Józefa Hallera do rozpoczęcia kontrataku 5 Armią wcześniej, niż było to planowane.
Radzymin został odzyskany 15 sierpnia dzięki manewrowi znad Wieprza i to zwycięstwo okazało się jednym z punktów zwrotnych bitwy warszawskiej. Polski kontratak był przeprowadzony z powodzeniem, co pozwoliło na odrzucenie bolszewików daleko od Warszawy, jednocześnie w istotny sposób ograniczając zdolność bojową wycofującej się Armii Czerwonej.
Upamiętnienie
Walki żołnierzy polskich o Radzymin zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic w II RP i po 1990 r - "RADZYMIN - OSSÓW 13 - 15 VII 1920".
Zobacz też
- Bitwa warszawska 1920
- Wojna polsko-bolszewicka
Bibliografia
- Józef Piłsudski: Rok 1920. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1987. ISBN 0-85065-161-1.